
Περί ιεροκατηγορίας
Ιεροκατηγορία
είναι όταν κατηγορείς Ιερείς, Επισκόπους και Πατριάρχες. Π.χ. το να πούμε ότι ο
τάδε Επίσκοπος είναι λαίμαργος, αυτό είναι ιεροκατηγορία, ακόμα και αν έχουμε
δίκιο, πόσω μάλλον όταν δεν έχουμε. Δηλαδή, όταν αναφερόμαστε σε πάθη και
αδυναμίες των ιερέων, ακόμα και αν έχουμε δίκιο και λέμε την αλήθεια, είμαστε
ιεροκατήγοροι, διότι για πνευματικά σφάλματα ή αδυναμίες που έχουν να κάνουν με
τους ιερείς μας, δεν έχουμε το δικαίωμα όχι μόνο να κατακρίνουμε αλλά ούτε καν
να κρίνουμε, αντιθέτως πρέπει να τους δικαιολογούμε.
Θα
εξετάσουμε αν το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις, α) θεμάτων Πίστεως, β)
αμαρτιών που γίνονται φανερά ή γ) για αμαρτήματα με προβλεπόμενα κανονικά
επιτίμια. Μερικοί λένε ότι, ναι και σε θέματα πίστεως και γενικότερα παντού το
ίδιο ισχύει. Το θέμα όμως δεν είναι τι λένε μερικοί ή τι λέμε εμείς, ακόμη και
τι λένε μεμονωμένοι Επίσκοποι και Πατριάρχες, αλλά τι λένε οι Πατέρες και οι
Ιεροί Κανόνες. Η δική μας γνώμη είναι άνευ ιδιαίτερης αξίας. Αυτό θα πει
Ορθοδοξία και Ορθόδοξος, το να υπακούς με ακρίβεια στις επιταγές των Κανόνων
και στις διδασκαλίες και ερμηνείες των Πατέρων.
Σύμφωνα
λοιπόν με τους Πατέρες, όταν βάλλεται και νοθεύεται η Πίστη έχουμε το δικαίωμα
να κρίνουμε, ελέγχουμε, ακόμη και να εξεγειρόμαστε και δη απέναντι και σε
Πατριάρχες. Μερικά παραδείγματα, αν και υπάρχουν πάρα πολλά, λόγω όμως
οικονομίας χρόνου ενδεικτικώς αναφέρομε ολίγα: Ο Ευσέβιος, όντας λαϊκός, έλεγξε
τον Πατριάρχη Νεστόριο (τον αποκάλεσε αιρετικό) και για αυτήν την πράξη του όχι
μόνο δεν επιπλήττεται ως ιεροκατήγορος από τους Πατέρες, αλλά αντιθέτως
επαινείται[i]
και σαν να μην έφτανε αυτό, τον έκαναν και Επίσκοπο. Ο Άγιος Γρηγόριος ο
Θεολόγος εξάλλου, λέγει για τους λαϊκούς που καταφέρονται εναντίον των ιερέων
για θέματα Πίστεως: «Δεν τους κατακρίνω», «τους επαινώ», «θα ευχόμουν να είμαι
ένας από αυτούς»[ii].
Όχι μόνο δεν τους μέμφεται ως ιεροκατήγορους, αλλά τους επαινεί και εύχεται να
είναι ένας από αυτούς. Άγιος Δαλμάτιος: «Ο Επίσκοπος που παύει να ορθοτομεί τον
λόγο της αληθείας, χάνει την θεία Χάρη και καθίσταται καταραμένος και
απορριμμένος στο πυρ το εξώτερον»[iii].
Άγιος Σωφρόνιος, αναφερόμενος στον Σεβήρο προ της Συνοδικής του καταδίκης: «Των
Αντιοχέων της Αγιωτάτης Εκκλησίας μοιχό ανωμότατο και φθορέα βδελυρώτατο»[iv].
Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, αναφερόμενος στον Πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα: «Λαμπρότατο
ψεύτη και συκοφάντη προφανέστατο»[v].
Οι παραπάνω Πατέρες (όπως και πολλοί άλλοι Πατέρες• θα μπορούσα βιβλίο να γράψω
με παρόμοιες εκφράσεις) ασφαλώς δεν ιεροκατηγορούσαν, διότι όπως αποδείχθηκε,
όταν περί Πίστεως βασίμως ελέγχουμε, δεν είναι ιεροκατηγορία αλλά επαινετή
ομολογία.