Η ΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟ (Μέγας Αθανάσιος)

Μεγάλου Αθανασίου Αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας – Λόγος κατά Ειδώλων 

Ἡ γνώση τῆς ἀλήθειας γιὰ τὸν Θεὸ καὶ τὸν κόσμο δὲν εἶναι τόσο ἀνάγκη νὰ ἔχει ὡς δασκάλους ἀνθρώπους. Μπορεῖ ἀπὸ μόνη της νὰ γίνει γνωστή. Τὴν καθιστοῦν γνωστὴ τὰ ἔργα της καὶ κυρίως ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ ποὺ τὴν παρουσιάζει πιὸ λαμπρὴ κι ἀπὸ τὸν ἥλιο.

Ἐπειδὴ ὅμως ποθεῖς ν' ἀκούσεις τὰ σχετικὰ μ' αὐτὴ τὴ γνώση, ἔλα, ἀγαπητέ μου, νὰ σοὺ πῶ λίγα, ἀπ' ὅσα γνωρίζω, γιὰ τὴ χριστιανικὴ πίστη. Μπορεῖς βέβαια νὰ τὰ μάθεις κι ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, ἀλλὰ κι ἀπ' ἄλλους, ἀφοῦ ἀγαπᾶς τὴ γνώση. Ἡ Ἁγία Γραφή, ὄντας θεόπνευστη, ἀρκεῖ ἀπὸ μόνη της νὰ σοὺ γνωρίσει τὴν ἀλήθεια.

Ὑπάρχουν ἀκόμη γι' αὐτὸ τὸ σκοπὸ καὶ πολλὰ συγγράμματα τῶν ἁγίων Πατέρων. Ὅποιος τὰ μελετᾶ, θὰ μάθει τὴν ὀρθὴ ἑρμηνεία τῆς Γραφῆς Καὶ θὰ πάρει τὴ γνώση ποὺ ἐπιθυμεῖ. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἔχω στὰ χέρια μου τὰ συγγράμματα τῶν Πατέρων, ὀφείλω νὰ σοὺ πῶ καὶ νὰ σοὺ γράψω ὅσα ἔμαθα ἀπὸ ἐκείνους.

Ἐννοῶ βέβαια γιὰ τὴν πίστη στὸ Σωτήρα Χριστό. Ἔτσι, κανεὶς δὲν θὰ θεωρεῖ ἀνάξια λόγου τὴ χριστιανική μας διδασκαλία, ἀλλὰ καὶ οὔτε θὰ τὴν πιστεύει γιὰ ἀνόητη. Διότι οἱ εἰδωλολάτρες, μὲ πρόσχημα τὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ, μᾶς συκοφαντοῦν χλευάζοντας καὶ κοροϊδεύοντας τὴν πίστη μας.

Κι εἶναι εὔκολο νὰ γκρεμίσει κανεὶς τὶς ἀνόητες ἀπόψεις τους γιὰ τὸ σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Δὲν βλέπουν τὴ δύναμη τοῦ σταυροῦ ποῦ διαδόθηκε σ' ὅλο τὸν κόσμο;

Δὲν βλέπουν πῶς μὲ τὴ δύναμή του φανερώνονται σ' ὅλους τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ;

Δὲν θὰ κοροΐδευαν τὸ τόσο μεγάλο σημεῖο τοῦ σταυροῦ, ἂν καὶ οἱ ἴδιοι εἶχαν στ' ἀλήθεια παραδεχθεῖ τὴ θεότητα τοῦ Κυρίου. Τὸ ἀντίθετο μάλιστα κι αὐτοὶ μαζί μας θὰ πίστευαν τὸ Σωτήρα τοῦ κόσμου καὶ θὰ παραδέχονταν ὅτι ὁ σταυρὸς δὲν ἀποτελεῖ ζημιὰ ἀλλὰ μεγάλη ὠφέλεια τοῦ κόσμου. Διότι μὲ τὴ σταύρωση τοῦ Κυρίου ἔσβησε ἡ δύναμη τῆς εἰδωλολατρίας.

Ἀκόμη, μὲ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ φυγαδεύεται κάθε ψεύτικη δύναμη τοῦ σατανᾶ. Μὲ τὸ σταυρό, μόνο τὸ Χριστὸ προσκυνᾶμε καὶ χάρη σ' αὐτὸν γνωρίζουμε καὶ τὸ Θεὸ Πατέρα. Ντροπιάζονται οἱ ἀντίθετοι. Ὁ Σταυρὸς καθημερινὰ φωτίζει καὶ ἀλλάζει μυστικὰ τὶς καρδιὲς τῶν ἐχθρῶν του.

Μετὰ ἀπ' ὂλ' αὐτά, πῶς μπορεῖ νὰ ἰσχυρίζεται κάποιος ὅτι πρόκειται γι' ἀνθρώπινο τέχνασμα καὶ νὰ μὴν παραδέχεται ὅτι αὐτὸς ποὺ ἀνέβηκε στὸ σταυρὸ δὲν εἶναι ἄνθρωπος ἀλλὰ ὁ Θεὸς Λόγος καὶ Σωτήρας Κύριος;

Μοῦ φαίνεται ὅτι οἱ συκοφάντες τοῦ Σταυροῦ εἶναι σὰν ἐκεῖνον πού, ἐνῶ θαυμάζει τὸ φῶς τοῦ ἥλιου ποὺ φωτίζει ὅλη τὴν κτίση, κατηγορεῖ ὅμως τὸν ἴδιο τὸν ἥλιο ὅταν τὸν βλέπει σκεπασμένο μὲ σύννεφα. Καὶ ὅπως τὸ φῶς μᾶς ὁδηγεῖ στὸ ἀνώτερό του, τὸν ἥλιο, ποὺ εἶναι ἡ πηγή του φωτός, ἔτσι καὶ ἡ θεία γνώση ποὺ κατέκλυσε ὅλο τὸν κόσμο μᾶς παραπέμπει ὑποχρεωτικὰ στὸν αἴτιο καὶ δημιουργὸ αὐτοῦ του κατορθώματος, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλος ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ τὸν Υἱὸ Λόγο του.

... Καὶ σύ, ἄνθρωπέ μου, ποὺ ἀσπάζεσαι τὴν ἀλήθεια θὰ πάρεις θάρρος, δὲν διαψεύστηκες γιὰ τὴν ἐμπιστοσύνη σου στὸ Χριστό. Ἐπειδὴ ἀγαπᾶς τὸν Χριστό, θέλεις καὶ νὰ συζητεῖς γιὰ Ἐκεῖνον.

Γι' αὐτό, πιστεύω ἀκράδαντα ὅτι ἡ γνώση γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ ἡ πίστη σ' Αὐτὸν ἀποτελεῖ τὸ πολυτιμότερο ἀγαθὸ ἀπ' ὅλα.

Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ δὲν ὑπῆρχε κακία. Οὔτε καὶ τώρα δὲν ὑπάρχει μεταξὺ τῶν ἁγίων, καθόλου μάλιστα. Στὴ συνέχεια, οἱ ἄνθρωποι δημιούργησαν τὴν κακία καὶ τὴ χρησιμοποιοῦν ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου. Ἔτσι ἔφτασαν στὸ σημεῖο νὰ πλάθουν στὸ νοῦ τοὺς τὴ φαντασία τῶν εἰδώλων. Φαντάζονται νὰ ὑπάρχουν αὐτὰ ποὺ δὲν ὑπάρχουν. Διότι, ὁ δημιουργὸς καὶ βασιλέας τοῦ κόσμου Θεός, ποὺ εἶναι πάνω ἀπὸ κάθε ἀνθρώπινη ὕπαρξη καὶ νόηση, ἐπειδὴ εἶναι ἀγαθὸς καὶ ὑπερκάλλος, δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο ὅμοιο μὲ τὴ δική του εἰκόνα. Τὸν δημιούργησε ὁ ἴδιος ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Λόγος, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός. Κατασκεύασε τὸν ἄνθρωπο ὅμοιο μὲ τὸν ἑαυτό Του, νὰ μπορεῖ νὰ μελετᾶ καὶ νὰ γνωρίζει ὅλα τὰ δημιουργήματα. Τὸν προίκισε μὲ τὴ δυνατότητα νὰ γνωρίζει τὴν ἀϊδιότητα τοῦ Θεοῦ.

Ἔτσι, διατηρεῖ τὴν ὁμοιότητα μὲ τὸ Θεὸ καὶ ποτὲ δὲν ξεφεύγει ἀπὸ τὴν ὀρθὴ ἀντίληψη γιὰ Ἐκεῖνον. Ἔχοντας ὁ ἄνθρωπος τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, δὲν διακόπτει τὴν κοινωνία μὲ τοὺς Ἁγίους. Μὲ τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος χαίρεται νὰ συνομιλεῖ μὲ τὸν Θεό. Ζεῖ τὴν ἀνώδυνη καὶ εὐτυχισμένη ζωὴ ποὺ δὲν γνωρίζει θάνατο. Τίποτε δὲν τὸν ἐμποδίζει στὴ γνώση τοῦ Θεοῦ. Ἀνάλογα μὲ τὴ καθαρότητά του βλέπει τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ Πατέρα, δηλαδὴ τὸν Υἱὸ Λόγο, τὸν ὁποῖο καὶ εἰκονίζει. Μένει κατάπληκτος ἀπὸ τὴ πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο. Ὁ κατ' εἰκόνα Θεοῦ ἄνθρωπος ξεπερνᾶ κάθε τί τὸ αἰσθητό, ἀκόμη καὶ τὸ ἴδιο του τὸ σῶμα, καὶ ἑνώνεται νοητὰ μὲ τὰ οὐράνια θεία ἐνεργήματα.

Ὅταν ὁ ἀνθρώπινος νοῦς ξεφύγει ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ καὶ δὲν ἐπιθυμεῖ τίποτε ἀπ' αὐτὰ τὰ γήϊνα, τότε ὑπερβαίνει τὸν ἑαυτό του καὶ βρίσκεται στὴν ἀρχικὴ κατάσταση τῆς δημιουργίας πρὶν τὴν πτώση.

Ὑπερβαίνει κάθε τί τὸ ἀνθρώπινο καὶ αἰσθητό, μεταρσιώνεται καὶ βλέπει τὸν Υἱὸ Λόγο καὶ μαζὶ καὶ τὸν Πατέρα Τοῦ Χαίρεται σ' αὐτὴ τὴ θεοπτία καὶ ἀνανεώνεται μέσα τοῦ ὁ θεῖος πόθος.

Συμβαίνει ὅ,τι ἔγινε μὲ τὸν πρῶτο ἄνθρωπο, ποὺ στὰ ἑβραϊκὰ ὀνομαζόταν Ἀδάμ. Λέει ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος χωρὶς ντροπὴ καὶ μὲ παρρησία εἶχε στραμμένο τὸ νοῦ του πρὸς τὸ Θεό.

Ἀπολάμβανε μὲ τοὺς ἁγίους (ἀγγέλους) τὴ θεωρία τῶν νοητῶν ποὺ ζοῦσαν σ' ἐκεῖνο τὸν τόπο τοῦ παραδείσου, ὅπως τὸν ἔλεγε μεταφορικὰ ὁ Μωϋσῆς. Διότι, ἡ καθαρότητα τῆς ψυχῆς εἶναι ἱκανὴ νὰ καθρεπτίσει τὸ Θεὸ μέσα της. Τὸ λέει καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος: «Εὐτυχισμένοι ὅσοι ἔχουν καθαρὴ καρδιά, διότι αὐτοὶ θὰ δοῦν μὲ τὰ ἴδια τοὺς τὰ μάτια τὸ Θεό».

Ἔτσι, λοιπόν, ὅπως διηγηθήκαμε παραπάνω, ὁ Δημιουργὸς ἐφτίαξε τὸ ἀνθρώπινο γένος κι ἔτσι θέλει νὰ μείνει γιὰ πάντα.

Οἱ ἄνθρωποι, ὅμως, παραμέλησαν τὰ ὑψηλὰ καὶ ἀδιαφόρησαν γιὰ τὴν σπουδή τους. Ἀγάπησαν περισσότερο ὅ,τι βρίσκεται κοντά τους καὶ πιὸ κοντὰ τοὺς εἶναι τὸ σῶμα καὶ οἱ αἰσθήσεις του. Ἔτσι, λοιπόν, ἀπομάκρυναν τὸ νοῦ τους ἀπὸ τὰ πνευματικὰ καὶ στράφηκαν πρὸς τὰ σωματικά. Ἡ στροφὴ ὅμως τοῦ νοῦ πρὸς τὸ σῶμα καὶ τὰ αἰσθητὰ ὁδήγησε σὲ ἀπατηλὴ ἐκτίμηση τοῦ ἑαυτοῦ τους. Ἔπεσαν σὲ ἐπιθυμία τοῦ ἑαυτοῦ τοὺς γιατί προτίμησαν τὰ ἀνθρώπινα ἀπὸ τὰ θεία. Ἀπορροφήθηκαν στ' ἀνθρώπινα καὶ δὲν θέλουν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὰ γήϊνα. Στὸ τέλος, λησμόνησαν καὶ τὴν ἐξουσία μὲ τὴν ὁποία τοὺς προίκισε ὁ Δημιουργός.

... Ὁ Θεὸς ὅμως τῶν δημιουργημάτων εἶναι ἀγαθὸς καὶ πάνω ἀπὸ καλὸς στὴ φύση του, γι' αὐτὸ καὶ ἀγαπᾶ τοὺς ἀνθρώπους, ἐπειδὴ στὸν ἀγαθὸ δὲν ὑπάρχει φθόνος γιὰ τίποτε. Δὲν φθονεῖ τὴν ὕπαρξη τῶν ἄλλων, ἀλλὰ θέλει ὅλοι νὰ ὑπάρχουν, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ τοὺς εὐεργετεῖ...

Αὐτός, λοιπόν, ὁ παντοδύναμος καὶ τέλειος σὲ ὅλα Λόγος τοῦ Πατέρα στάθηκε πάνω ἀπ' ὅλα καὶ τὰ σκέπασε παντοῦ μὲ τὴ δύναμή του, ἔδωσε φῶς σὲ ὅλα, τὰ ὁρατὰ καὶ ἀόρατα. Ἔτσι, ὅλα τὰ δίνει σύσταση καὶ τὰ συγκρατεῖ, ἀπὸ κανένα δὲν στερεῖ τὴν εὐργετικὴ τοῦ δύναμη. Ὅλα καὶ μὲ ὅλα, τὸ καθένα χωριστὰ καὶ ὅλα μαζί, τὰ ζωοποιεῖ καὶ τὰ προστατεύει. ...

Ἔχοντας λοιπὸν ὁ Θεὸς Πατέρας ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ τοῦ τέτοιο ἀγαθὸ καὶ δημιουργὸ Υἱό, δὲν τὸν ἀπέκρυψε ἀπὸ τὰ δημιουργήματα. Ἀλλά, κάθε μέρα τὸν φανερώνει σὲ ὅλους, διότι μ' αὐτὸν δίνει ζωὴ καὶ ὕπαρξη σὲ ὅλους. Μ' αὐτὸν καὶ μέσω αὐτοῦ ἀποκαλύπτει τὸν ἑαυτὸ τοῦ ὁ Πατέρας, ὅπως τὸ λέει καὶ ὁ Σωτήρας Χριστός: «Ἐγὼ εἶμαι μὲ τὸν Πατέρα καὶ ὁ Πατέρας μὲ μένα». Ὥστε ὑποχρεωτικὰ ὁ Υἱὸς Λόγος εἶναι μὲ τὸν Πατέρα ποὺ τὸν γέννησε (ἀΐδια) καὶ ὁ γεννημένος Υἱὸς ζεῖ αἰώνια μὲ τὸν Πατέρα.

Ἐνῶ αὐτὰ ἔτσι ἔχουν καὶ τίποτε δὲν ὑπάρχει ἔξω ἀπ' Αὐτόν, ἀλλὰ καὶ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ καὶ ὅλα τὰ ὅσα κατοικοῦν σ' αὐτοὺς ἐξαρτῶνται ἀπ' Αὐτόν, δυστυχῶς, ἄνθρωποι παράφρονες ἀρνήθηκαν τὴ γνώση καὶ τὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ καὶ λάτρεψαν τὰ ἀνύπαρκτα ἀντὶ τὸν ὄντως ὑπάρχοντα.

Ἀντὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ θεοποίησαν ψεύτικα ὄντα, «λάτρεψαν τὰ κτίσματα καὶ ὄχι τὸ δημιουργό τους», ἔφτασαν σὲ ἀνόητη κατάσταση καὶ ἀσέβεια. Διότι αὐτὸ μοιάζει μὲ τὸ νὰ θαυμάζει κανεὶς τὰ καλλιτεχνήμτα καὶ ὄχι τὸν καλλιτέχνη τους, νὰ ἐκπλήσσεται ἀπὸ τὰ κτίσματα μίας πόλης, ἀλλὰ νὰ περιφρονεῖ τὸ δημιουργό τους. Ή, ὅπως ὅταν κάποιος ἐπαινεῖ ἕνα μουσικὸ ὄργανο ἀλλ' ἀπορρίπτει αὐτὸν ποὺ τὰ ἐφτίαξε καὶ συνάρμοσε. Ἀνόητοι καὶ τυφλωμένοι! Διότι, πῶς θὰ γνώριζαν ἕνα κτίσμα ἢ πλοῖο ἢ λύρα, ἂν δὲν τὸ ἐφτίαχνε ὁ ναυπηγὸς ἢ δὲν τὸ οἰκοδομοῦσε ὁ ἀρχιτέκτονας ἢ δὲν συνέθετε ὁ μουσικός;

Ὅπως, λοιπόν, αὐτὸς ποὺ σκέφτεται αὐτὰ εἶναι ἀνόητος καὶ ξεπερνᾶ κάθε παρανοϊκότητα, ἔτσι μου φαίνεται ὅτι δὲν εἶναι καλὰ στὸ μυαλὸ ὅσοι ἀρνοῦνται τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ δὲν λατρεύουν τὸν Υἱὸ καὶ Λόγο του, τὸν Σωτήρα ὅλων Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Θεὸς Πατέρας διαρρυθμίζει, συγκρατεῖ καὶ προνοεῖ γιὰ ὅλα.

Σ' αὐτὸν νὰ ἔχεις πίστη καὶ εὐσέβεια, φιλοχρίστε ἀναγνώστη. Νὰ χαίρεσαι καὶ νὰ ἐλπίζεις ὅτι καρπὸς τῆς πίστης καὶ λατρείας τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀθανασία καὶ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἀρκεῖ ἡ ψυχὴ νὰ εἶναι στολισμένη μὲ τὴν τήρηση τῶν δικῶν τοῦ ἐντολῶν. Καὶ ὅπως τὸ βραβεῖο γι' αὐτοὺς ποὺ ζοῦν σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ εἶναι ἡ αἰώνια ζωή, ἔτσι καὶ ὅσους βαδίζουν τὸν ἀντίθετο καὶ ὄχι τὸν ἐνάρετο δρόμο, τοὺς περιμένει μεγάλη ντροπὴ καὶ ἀσυγχώρητος κίνδυνος καταδίκης τὴν ἡμέρα τῆς κρίσεως, διότι, παρόλο ποὺ γνώρισαν τὸν ἀληθινὸ τρόπο ζωῆς, ἔπραξαν ἀντίθετα τῶν ὅσων γνώρισαν.

ΠΗΓΗ: Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, imkifissias.gr